Teamleider Helma werkt hier nu twee jaar. Ze heeft inmiddels veel lessen geobserveerd en nabesproken met docenten. Helma wil een teamtraining over directe instructie en differentiëren inkopen, vertelt ze op de teamvergadering. ‘Ik dacht het niet’, protesteert een van de docenten.
Waarom dan toch?
De docent in kwestie krijgt al snel bijval. Enkele oudgedienden zeggen dat eerdere cursussen zonder uitzondering vrijblijvend waren, ze droegen niks bij aan het collectieve handelingsrepertoire. Een andere docent hekelt de veranderlijkheid van inzichten: ‘We waren nog niet eens begonnen of de volgende hype stond alweer voor de deur.’ Een volgende windt zich vooral op over het management: ‘Ze komen elke keer met iets nieuws.’ En oké, toegegeven: ze vonden het ook niet altijd even makkelijk om het geleerde in de praktijk te brengen…
Weerstand uit verschillende hoeken
Al pratend wordt duidelijker waar de weerstand zit. Sommige docenten voelen zich beledigd als hun leidinggevende bepaalt wat nuttig voor hen is, anderen hebben hun handen al meer dan vol om een klas ‘gewoon’ les te geven. Ook schaamte speelt een rol: een aantal docenten voelt zich stuntelig bij het uitproberen van andere didactische vormen en deelt dat liever niet met collega’s. Maar er is niet alleen weerstand. Na al het tumult aangehoord te hebben, zegt een paar docenten ietwat beschroomd best zo’n training te willen.
Blinde vlekken
Elke docent maakt in de loop van de jaren een individuele professionele groei door, maar vormt ook blinde vlekken. Dat is een gegeven oor de meeste docenten. En het is ook precies de reden waarom een standaard trainingsaanbod zelden passend is. Hoe zou het zijn als elke docent de kans krijgt om te zelf bepalen wat voor hem of haar de beste vervolgstap is in differentiëren, bijvoorbeeld op basis van een lesobservatie? Dan zal duidelijk worden dat iedereen iets anders te leren heeft, bijvoorbeeld op het gebied van doelen stellen en evalueren, sturen op ruimte en grenzen, confronteren met behoud van relatie, activeren van leerlingen of creatiever en afwisselender lesgeven. Dat vraagt om korte maatwerktrainingen rondom deelonderwerpen. Teamleider Helma vindt het een goed plan.
Maatwerk
In de maatwerktrainingen trekken kleine groepjes docenten samen op. Zij stellen samen leer-of onderzoeksvragen, vergroten hun kennisbasis, bereiden gezamenlijk lessen voor en gaan bij elkaar observeren op basis van een concrete leer-of observatievraag. De trainingen dragen ook bij aan een professionele cultuur omdat zij niet alleen focussen op de inhoud maar ook bewust werken aan procesfactoren. Bijvoorbeeld zelfsturing, samenwerking, open communicatie en bewustzijn van drijfveren en belemmeringen.
Helma beseft dat zij met deze keuze voorbeeldgedrag laat zien. Want docenten moeten niet alleen aansluiten bij de verschillen tussen leerlingen, de schoolleiding moet ook aansluiten bij de verschillen tussen alle professionals die op de school werken. Pas dan ontstaat er ruimte voor daadwerkelijk leren op de werkvloer.
Wat is passend voor jouw team?
Hoe zorg je ervoor dat jouw interventies als leidinggevende bijdragen aan een cultuur van leren en samenwerken? Maak vrijblijvend een afspraak. Ik denk graag met je mee.
De ruimtegever in de knel
/0 Reacties/in met plezier naar je werk, samenwerken /door Chris ZitterEn dan blijft het stil, niemand heeft zin in deze klus. ‘Eh….ja’, begint Hans, ‘dan denk ik toch dat jij het moet doen Anneke. Het kost jou waarschijnlijk ook de minste tijd, omdat jij er ervaring mee hebt.’ Anneke zucht: ‘Oké, maar volgend jaar is een ander aan de beurt.’ ‘O fijn, dank je’, klinkt het in de groep. Door naar het volgende punt. Anneke slikt en kan wel janken. Daar gaat haar boswandeling. Voor de zoveelste keer.
Lees meer
De methode dicteert
/in over lesgeven /door admin‘…en dan kunnen jullie nu aan je huiswerk.’ De klas is rumoerig. Er gaan direct vingers omhoog: meneer ik snap het nog niet. De leraar voegt zich bij twee leerlingen om extra uitleg te geven. Sommige leerlingen gaan aan het werk, anderen vervolgen hun gesprek of pakken hun mobiel erbij.
Lees meer
Op lesbezoek bij een collega? Mwah…..
/in over leidinggeven /door admin‘Onderlinge lesbezoeken: we wilden het allemaal en toch komt het niet van de grond. Hoe kan dat nou toch?’ Ik zit aan tafel met de teamleider en enkele leden van het H/V-onderbouwteam. Bert en Thea vertellen over het recente bezoek dat ze aan elkaars les brachten. De leervraag die daarin centraal stond: hoe kan ik leerlingen betrekken die afhaakgedrag vertonen? Thea vertelt: ‘We hebben niet echt iets geleerd. Het was meer een bevestiging van wat we al wisten: er zullen altijd ongemotiveerde leerlingen in een klas zitten, dat moet je gewoon accepteren. Misschien kun je dit oplossen met een goede determinatie of een steviger aanpak door de teamleider. Maar, het was wel leuk om eens bij elkaar in de les te kijken en na te praten.’ De teamleider vraagt hoopvol aan Bert en Thea: ‘De moeite waard om nog eens te doen?’ ‘Mwah…’, antwoorden ze in koor.
Zo zonde!
In het betrekken van leerlingen zijn Bert en Thea ‘handelingsverlegen’, zoals dat zo mooi heet. Ze hebben zo hun eigen ideeën over de situatie. Het ligt aan de leerlingen, aan de determinatie en aan de teamleider. Kortom, het is iets onvermijdelijks, je moet er maar gewoon mee dealen.
Het is een uiterst effectief (en menselijk!) verdedigingsmechanisme om een probleem weg te redeneren waarmee je geen raad weet. Het ontslaat je van de plicht om oplossingen te zoeken, je legt de lat van je verwachtingen gewoon wat lager. Dit is zo ongelofelijk zonde! Zo ontnemen zelfs de sterkste docenten zichzelf de kans om professioneel te groeien en hun werkplezier te vergroten.
Wat is jouw leervraag?
Erken je dat je niet tevreden bent met de huidige situatie? Heb je een professionele nieuwsgierigheid en sta je open voor inzichten die in jouw repertoire nog ontbreken? Dan is er een mooie voedingsbodem voor het vinden van een antwoord op jouw leervraag.
Als je de zoektocht aangaat, is de eerste vraag: wat is de best passende manier om mijn leervraag aan te pakken? Voor een antwoord op de vraag ‘wat moet ik doen om…’ hoef je echt geen lesbezoek af te leggen. Bevraag gewoon eens een collega of lees een boek of artikel. Lesbezoeken zijn wél heel zinvol voor vragen over de praktische uitvoering (‘hoe doe jij dat dan’?, ‘waardoor lukt het jou wel en mij niet?’). Lesbezoeken zijn ook erg geschikt om je te laten ‘betrappen’ op blinde vlekken en om inzicht te krijgen in niet-effectieve gedragspatronen die je in de hectiek van het moment vaak inzet. Lesbezoeken kosten veel tijd maar op die manier leveren ze bruikbare inzichten op.
Dit is de kunst
Leren begint met nieuwsgierigheid, of de gevoelde noodzaak om een knelpunt op te lossen. Het is de kunst om uitdagende leervragen te formuleren én om te bedenken op welke manier je gaat zoeken naar de antwoorden. Heb je hier hulp bij nodig of wil je eens sparren over de mogelijkheden? Ik denk graag met je mee over maatwerk.
Samen op cursus? Ik dacht het niet…
/in over leidinggeven /door adminTeamleider Helma werkt hier nu twee jaar. Ze heeft inmiddels veel lessen geobserveerd en nabesproken met docenten. Helma wil een teamtraining over directe instructie en differentiëren inkopen, vertelt ze op de teamvergadering. ‘Ik dacht het niet’, protesteert een van de docenten.
Waarom dan toch?
De docent in kwestie krijgt al snel bijval. Enkele oudgedienden zeggen dat eerdere cursussen zonder uitzondering vrijblijvend waren, ze droegen niks bij aan het collectieve handelingsrepertoire. Een andere docent hekelt de veranderlijkheid van inzichten: ‘We waren nog niet eens begonnen of de volgende hype stond alweer voor de deur.’ Een volgende windt zich vooral op over het management: ‘Ze komen elke keer met iets nieuws.’ En oké, toegegeven: ze vonden het ook niet altijd even makkelijk om het geleerde in de praktijk te brengen…
Weerstand uit verschillende hoeken
Al pratend wordt duidelijker waar de weerstand zit. Sommige docenten voelen zich beledigd als hun leidinggevende bepaalt wat nuttig voor hen is, anderen hebben hun handen al meer dan vol om een klas ‘gewoon’ les te geven. Ook schaamte speelt een rol: een aantal docenten voelt zich stuntelig bij het uitproberen van andere didactische vormen en deelt dat liever niet met collega’s. Maar er is niet alleen weerstand. Na al het tumult aangehoord te hebben, zegt een paar docenten ietwat beschroomd best zo’n training te willen.
Blinde vlekken
Elke docent maakt in de loop van de jaren een individuele professionele groei door, maar vormt ook blinde vlekken. Dat is een gegeven oor de meeste docenten. En het is ook precies de reden waarom een standaard trainingsaanbod zelden passend is. Hoe zou het zijn als elke docent de kans krijgt om te zelf bepalen wat voor hem of haar de beste vervolgstap is in differentiëren, bijvoorbeeld op basis van een lesobservatie? Dan zal duidelijk worden dat iedereen iets anders te leren heeft, bijvoorbeeld op het gebied van doelen stellen en evalueren, sturen op ruimte en grenzen, confronteren met behoud van relatie, activeren van leerlingen of creatiever en afwisselender lesgeven. Dat vraagt om korte maatwerktrainingen rondom deelonderwerpen. Teamleider Helma vindt het een goed plan.
Maatwerk
In de maatwerktrainingen trekken kleine groepjes docenten samen op. Zij stellen samen leer-of onderzoeksvragen, vergroten hun kennisbasis, bereiden gezamenlijk lessen voor en gaan bij elkaar observeren op basis van een concrete leer-of observatievraag. De trainingen dragen ook bij aan een professionele cultuur omdat zij niet alleen focussen op de inhoud maar ook bewust werken aan procesfactoren. Bijvoorbeeld zelfsturing, samenwerking, open communicatie en bewustzijn van drijfveren en belemmeringen.
Helma beseft dat zij met deze keuze voorbeeldgedrag laat zien. Want docenten moeten niet alleen aansluiten bij de verschillen tussen leerlingen, de schoolleiding moet ook aansluiten bij de verschillen tussen alle professionals die op de school werken. Pas dan ontstaat er ruimte voor daadwerkelijk leren op de werkvloer.
Wat is passend voor jouw team?
Hoe zorg je ervoor dat jouw interventies als leidinggevende bijdragen aan een cultuur van leren en samenwerken? Maak vrijblijvend een afspraak. Ik denk graag met je mee.